Το πλαίσιο
H διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και επείγουσας ιατρικής φροντίδας αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις στη διασυνοριακή περιοχή Ελλάδας και Βουλγαρίας.
Η φτώχια, ο γεωγραφικός και κοινωνικός αποκλεισμός είναι ορισμένες από τις σημαντικότερες προσκλήσεις για όλα τα συστήματα υγείας, τόσο στη διασυνοριακή περιοχή Ελλάδας – Βουλγαρίας, όσο και στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με το Προγραμματικό Έγγραφο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Συνεργασίας Interreg V-A «Ελλαδα – Βουλγαρία 2014-2020» σχετικά με την τη υπάρχουσα κατάσταση, ο πληθυσμός της διασυνοριακής περιοχής αντιμετωπίζει μία σειρά από σημαντικές προκλήσεις σχετικά με την υγεία. Προκλήσεις, που είναι ακόμη πιο έντονες στις απομακρυσμένες περιοχές και στα σημεία υψηλής συγκέντρωσης ειδικών πληθυσμιακών ομάδων. Επιπλέον, τα άτομα κάτω από το όριο της φτώχιας, καθώς και τα άτομα που μπορεί να βιώνουν γεωγραφικό και κοινωνικό αποκλεισμό, είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας, ενώ μελέτες δείχνουν ότι συχνά δεν δέχονται την απαραίτητη φροντίδα σε όρους ποιότητας (απουσία ή περιορισμένο ιατρικό προσωπικό και εξοπλισμός) ή χρόνου αντίδρασης (ιδιαίτερα στις περιπτώσεις επειγόντων περιστατικών).
Οι πάροχοι πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στην διασυνοριακή περιοχή αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν παλαιωμένες ιατρικές υποδομές και εξοπλισμό, που περιορίζει τη δυνατότητα παρέμβασής τους, όχι μόνο στο επίπεδο των επειγόντων περιστατικών, αλλά και στη διαχείριση χρόνιων νοσημάτων.
Η χωρική ευθύνη των παρόχων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και των δύο χωρών που θα επωφεληθούν από το έργο SMiLe, καλύπτει έναν πληθυσμό 240.000 κατοίκων και έκταση 10.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που περικλείει περιοχές με έντονη πληθυσμιακή πολυπλοκότητα που συμπεριλαμβάνει μειονότητες όπως Πομάκους, Ρομά, μετανάστες κτλ.
Παράλληλα, τα πληθυσμιακά ποσοστά των ανηλίκων και υπερηλίκων – δυο ομάδες που χρήζουν συχνότερα άμεσης βοήθειας – είναι σημαντικά υψηλά, ενώ τα τελευταία χρόνια η ανθρωπιστική προσφυγική κρίση επιβάρυνε σημαντικά το σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, ιδιαίτερα στο ελληνικό κομμάτι της διασυνοριακής περιοχής.
Στο παραπάνω πλαίσιο, η κεντρική ανάγκη που αποτέλεσε αφορμή για την ιδέα του έργου SMiLe ήταν η βελτίωση της συνολικής αποτελεσματικότητας της κάλυψης των αναγκών σε πρωτοβάθμια υγεία και επείγουσα ιατρική φροντίδα του διασυνοριακού πληθυσμού.
Η 4η Διοίκηση Υγειονομικής Περιφέρειας Μακεδονίας-Θράκης, η μοναδική περιφερειακή αρχή υπεύθυνη για την παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας μέσω των κέντρων πρωτοβάθμιας υγείας στη διασυνοριακή περιοχή, και το Τμήμα Ιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ανέπτυξαν την ιδέα του έργου SMiLe σε συνεργασία με το Πολυδύναμο Νοσοκομείου του Άρντινο, τον Δήμο Χάρμανλι και το ΕΚΑΒ (Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας), με στόχο τη βελτίωση με ουσιαστικό και πρακτικό τρόπο, της καθημερινής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και της αντιμετώπισης επειγόντων περιστατικών, δίνοντας έμφαση στην διασυνοριακή περιοχή και τις μειονεκτικές περιοχές.
Το έργο SMiLe σκοπεύει να προσφέρει σε μία μόνιμη και βιώσιμη βάση, βελτιωμένες υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγείας και άμεσης βοήθειας με τη χρήση σύγχρονου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού και την στελέχωση με ειδικευμένο ιατρικό προσωπικό, αποκαθιστώντας έτσι την αίσθηση ασφάλειας , επιστρέφοντας το χαμόγελο και την ελπίδα για μία καλύτερη ποιότητα ζωής, τόσο στους πολίτες των απομακρυσμένων και απομονωμένων περιοχών της διασυνοριακής περιοχής, όσο και στα παιδιά τους.
Η ιδέα
Το αντικείμενο
Στόχοι του έργου
Ο κύριος στόχος του έργου SMiLe είναι να αναβαθμίσει τη δυνατότητα παρέμβασης των δομών και παρόχων πρωτοβάθμιας υγείας στη διασυνοριακή περιοχή, μέσω μίας ολοκληρωμένης προσέγγισης, που θα συμπεριλάβει τη βελτίωση των υποδομών, την προμήθεια εξειδικευμένου ιατρικού εξοπλισμού που θα επιτρέπει την in situ παροχή βελτιωμένων υπηρεσιών φροντίδας υγείας, όπως επίσης και την προώθηση καινοτόμων πρακτικών στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, με έμφαση στις ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες. Η υλοποίηση αυτών των τριών βασικών αξόνων, βάσει των οποίων σχεδιάστηκε το σύνολο των δράσεων του έργου, έχει στόχο την άρση των φραγμών στην παροχή φροντίδας υγείας λόγω γεωγραφικών, κοινωνικών και ατομικών παραγόντων που εντοπίζονται στην διασυνοριακή περιοχή.
Επιπλέον, συμβάλλοντας στην επίτευξη του Ειδικού Στόχου του Άξονα Προτεραιότητας του Προγράμματος, το έργο SMiLe στοχεύει κυρίως στο να αναβαθμίσει και να εξοπλίσει με βασικό σύγχρονο εξοπλισμό έξι (6) Κέντρα Υγείας στη διασυνοριακή περιοχή (Παρανέστι, Νευροκόπι, Εχίνος, Ίασμος, Σταυρούπολη και Σουφλί), ενός (1) Περιφερειακό Νοσοκομείο (Διδυμότειχο), όπως επίσης και δύο (2) Πολυδύναμα Νοσοκομεία (Άρντινο και Χάρμανλι), που στο σύνολό τους βρίσκονται σε απομακρυσμένα και απομονωμένα τμήματα της διασυνοριακής περιοχής. Η βελτίωση της αντίδρασης στα επείγοντα περιστατικά, μέσω της βελτίωσης του συστήματος διαχείρισης των ασθενοφόρων στις περιοχές της Δράμας και του Χάρμανλι αποτελεί επίσης έναν από τους βασικούς στόχους του έργου. Επιπροσθέτως, ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί σε ασθενείς με αναπηρία μέσω της δημιουργίας ενός κέντρου εκπαίδευσης σχετικά με τις συγκεκριμένες ανάγκες τους, το οποίο θα εκπαιδεύει επαγγελματίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, που δραστηριοποιούνται στη διασυνοριακή περιοχή.
Εκτός των παραπάνω, το έργο έχει στόχο:
- να μεγιστοποιήσει την αποτελεσματικότητα των πόρων σχετικά με την υγεία και την ιατρική, παρέχοντας προηγμένες υπηρεσίες σε μεγαλύτερο αριθμό επωφελούμενων
- να ελαχιστοποιήσει την ανάγκη για διακομιδή ασθενών στις περιπτώσεις επειγόντων περιστατικών και χρόνιων νοσημάτων, μέσω της βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας σε επιλεγμένες περιοχές
- να δημιουργήσει ένα αίσθημα ασφάλειας στον τοπικό πληθυσμό και να ενδυναμώσει την πίστη και εμπιστοσύνη των κατοίκων στο δημόσιο σύστημα υγείας
- να μειώσει μεσοπρόθεσμα το κόστος παροχής φροντίδας υγείας, παρέχοντας πιο άμεση και ποιοτικότερη πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, μειώνοντας έτσι τη νοσηρότητα του πληθυσμού
να δημιουργήσει ένα μόνιμο σύστημα και πλατφόρμα αξιολόγησης των παρεχόμενων υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας από τους πολίτες, διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο την συνεχή εποπτεία και βελτίωση
- Ο γενικός πληθυσμός της διασυνοριακής περιοχής, που θα έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας μέσω Κέντρων Υγείας και Νοσοκομείων με αναβαθμισμένες δυνατότητες και υποδομές
- Τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα (ΑμεΑ, ηλικιωμένοι, παιδιά κλπ.) που θα επωφεληθούν μέσω της βελτιωμένης πρόσβασης στις υποδομές και την εκπαίδευση των επαγγελματιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στις συγκεκριμένες ανάγκες τους
- Οι επαγγελματίες υγείας στη διασυνοριακή περιοχή που θα επωφεληθούν μέσω των εκπαιδεύσεων κατά τη διάρκεια του προγράμματος
- Τα τοπικά και περιφερειακά εμπλεκόμενα μέρη και οι ενδιαφερόμενοι φορείς στο πεδίο της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και άμεσης βοήθειας, μέσω της συμμετοχής τους στην ανάπτυξη ενός ανθρωποκεντρικού κοινού σχεδίου διακυβέρνησης της φροντίδας υγείας
Αναμενόμενα Αποτελέσματα
Τα βασικά αποτελέσματα του έργου SMiLe είναι:
- Η αναβάθμιση έξι (6) κέντρων υγείας και τριών (3) νοσοκομείων που στο σύνολό τους βρίσκονται σε απομακρυσμένες και μειονεκτικές περιοχές (Παρανέστι, Νευροκόπι, Εχίνος, Σταυρούπολη, Ίασμος, Σουφλί, Διδυμότειχο, Άρντινο, και Χάρμανλι).
- Η τοποθέτηση και λειτουργία επικοινωνιακού συστήματος TETRA στο σύνολο του στόλου των ασθενοφόρων (συμπεριλαμβανομένου των Κέντρων Υγείας) στην Περιφερειακή Ενότητα Δράμας και σύστημα επικοινωνίας και διαχείρισης ασθενοφόρων για το Κέντρο Επιχειρήσεων.
- Η δημιουργία και λειτουργία ενός σύγχρονου Κέντρου Εκπαίδευσης για επαγγελματίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, στο Τμήμα Ιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το οποίο θα παρέχει εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα σε επαγγελματίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας της διασυνοριακής περιοχής, τόσο κατά τη διάρκεια του προγράμματος, όσο και μετά την ολοκλήρωσή του.
- Μία σειρά μελετών σχετικά με τη βελτίωση της προσβασιμότητας επιλεγμένων Κέντρων Υγείας στη διασυνοριακή περιοχή, συμπεριλαμβανομένης και της δημιουργίας ενός εργαλείου για την Ισότιμη Παροχή Φροντίδας Υγείας.
- Η ανάπτυξη και η λειτουργία μίας διαδικτυακής πλατφόρμας για την αξιολόγηση των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
Σε πλήρη συμφωνία με τους δείκτες Εκροών, το έργο SMiLe θα έχει ως αποτέλεσμα τον εκσυγχρονισμό και την ανανέωση του εξοπλισμού εννέα (9) δομών φροντίδας υγείας που βρίσκονται σε μειονεκτικά και απομονωμένα τμήματα της διασυνοριακής περιοχής. Επιπλέον, θα αναπτυχθεί μία διαδικτυακή πλατφόρμα για την ανθρωποκεντρική αξιολόγηση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, ενώ επίσης θα αναβαθμιστεί το σύστημα επικοινωνίας και διαχείρισης στις περιοχές της Δράμας και του Χάρμανλι.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι τα αναμενόμενα αποτελέσματα διασφαλίζουν τη μέγιστη δυνατή βιωσιμότητα του έργου, που στόχο έχει την παροχή βελτιωμένων υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στο σύνολο του πληθυσμού των 240.000 κατοίκων της διασυνοριακή περιοχής Ελλάδας – Βουλγαρίας.